Toen BZN nog stevige rock maakte

BZN is een band die met de overbekende hits steevast beelden oproept van hagelwitte stranden, strakblauwe luchten, wuivende palmen en cocktails in beslagen glazen. Liedjes die altijd weer voorbijkomen in de in exotische oorden geschoten televisiespecials, die regelmatig door de Grootste Familie van Nederland uitgezonden worden. Oer-Hollandse gezelligheid gecombineerd met de impressies van een welverdiende vliegvakantie.

De band heeft echter ook een heel andere kant, die veilig weggestopt zit aan het begin van de lange loopbaan. BZN wordt rond 1965 opgericht in Volendam. Het jonge gezelschap speelt aanvankelijk een lichtvoetig soort pop en beat, zoals talloze bands dat op dat moment overal ter wereld doen. Als de tijden veranderen, buigt BZN – inderdaad, de afkorting staat voor Band Zonder Naam, omdat de heren geen goede bandnaam wisten te bedenken – soepel mee. Met een bezetting die zich inmiddels gestabiliseerd heeft rond zanger Jan Veerman, gitarist en toetsenist Thomas Tol, gitarist Cees Tol, bassist Jan Tuijp en drummer Jan Keizer, wordt begin jaren zeventig gekozen voor goed in het gehoor liggende rock. Er verschijnt een flink aantal singles waarmee BZN tegen de op dat moment razend populaire glam rock aan schuurt. De liedjes zijn uitstekend. Alles wordt vakkundig uitgevoerd. Een winnende formule, zo lijkt het. Toch sterven de meeste singles om onverklaarbare redenen een weinig eervolle dood in de tipparade. De plaatjes die wel tot de Top 40 weten door te dringen – zoals Bad Bad Woman, Rolling Around The Band en Barber’s Rock – blijven ver verwijderd van de zo vitale Top 10.

Mogelijk nog slechter vergaat het de enige lp die in deze periode verschijnt: The Bastard. Vooral het titelnummer is van grote klasse. Een sterke melodie, verrassende wendingen, felle gitaarakkoorden en ronduit spectaculair drumwerk van Jan Keizer. Het is een compositie die niet zou misstaan op een van de albums van tijdgenoten als The Who of Golden Earring. De verkoopcijfers zijn echter opnieuw teleurstellend. Het scheepje begint al snel water te maken. In 1974 verlaat Jan Veerman de band. Zijn plaats wordt ingenomen door Jan Keizer, die de drumstokjes daarmee inruilt voor de microfoon. Hij laat in die nieuwe rol voor het eerst van zich horen met het door George Baker geschreven Love Me Like A Lion. Met een 23^ste plaats in de Top 40 is het opnieuw geen doorslaand succes. De kersverse frontman voelt zich bovendien vocaal niet op zijn gemak met het stevige repertoire. Zo kwijnt BZN langzaam weg in de grote schaduw van de muzikale ambassadeurs van Volendam, The Cats.

Later wordt pas echt duidelijk dat het werkelijk barre tijden zijn voor de leden van BZN. Weinig succes, hoge schulden, geen perspectief en twijfel over de muzikale koers. Een paar bandleden kiezen al voor de zekerheid van een baan in het onderwijs. Er wordt serieus overwogen de handdoek in de ring te gooien, als er in een plaatselijke kerk een gelegenheidsoptreden wordt gedaan waarbij de jonge zangeres Marietje Kwakman begeleid wordt. Het is een opzet die zowel bij het publiek als de band zo in goede aarde valt, dat er een permanente zangeres aangetrokken wordt: Annie Schilder. BZN neemt met haar een liefdesliedje op dat al een tijd geleden geschreven is, maar dat niet in de harde stijl van de band past. Mon Amour verschijnt medio 1976 op single en zeilt moeiteloos naar de hoogste plaats van de Top 40, waar het vijf weken blijft staan. Het wordt ook in België een nummer-1 hit. Uiteindelijk worden er 130.000 exemplaren van de single verkocht. Van de een op de andere dag is BZN een Nederlandse topformatie. In de decennia die volgen zal de band dan ook strak vasthouden aan de succesformule van aangenaam in het gehoor liggende liedjes, op smaak gebracht met invloeden uit exotische oorden. Singles, albums, tournees, alles wat de band aanraakt verandert in goud of platina. BZN wordt ook onderscheiden met alle muziekprijzen die er te vergeven zijn. Het verbaast dan ook niemand dat er niet meer omgekeken wordt naar de stevige rock van weleer.

Grappig genoeg gebeurt dat juist wel door muziekliefhebbers en verzamelaars die doorgaans weinig oog hebben voor het succesvolle werk van BZN. Vooral het debuut The Bastard groeit in de loop van de jaren uit tot een veel gezocht collector’s item. Al wordt het album een paar keer opnieuw uitgebracht – zelfs op vinyl – connaisseurs uit binnen en buitenland peuteren op platenbeurzen maar al te graag een paar honderd euro uit hun portemonnee voor een puntgaaf exemplaar van die lp uit 1971. Jaren later krijg ik de gelegenheid om Jan Keizer een paar vragen te stellen over zijn illustere verleden. Ik zet de loftrompet aan de lippen en begin uitbundig te tetteren over hoe geweldig het album The Bastard en de singles uit deze periode wel niet zijn. De man achter het spetterende drumwerk reageert aanvankelijk wat terughoudend, alsof ik hem herinner aan een zorgvuldig toegedekte jeugdzonde. Hij ontdooit echter snel en legt dan bereidwillig uit waar die reserves door veroorzaakt worden. Het is muziek die hem terugvoert naar tijden dat de band gekweld wordt door financiële zorgen en gebrek aan succes. Het zijn herinneringen die zijn mening over dat oude werk sterk gekleurd hebben.
Hoe begrijpelijk dat ook is, daarmee verdient de muziek in kwestie het natuurlijk niet om door de vergetelheid opgeslokt te worden. Alles is bovendien goed gekomen. BZN is uiteindelijk toch beroemd geworden en het oude werk heeft onder verzamelaars van obscure rock uit de jaren zeventig een welverdiende cultstatus gekregen.
Alle singles die BZN in de periode 1968 – 1976 zijn nu, inclusief B-kanten en essentiële albumtracks, verzameld op de 43 tracks tellende 2CD ‘The Golden Years Of Dutch Pop Music’. Bestel hem nu bij Bol.com:

Door Robert Haagsma