De psychedelische pareltjes van Group 1850

Group 1850 – soms ook geschreven als Groep 1850 – is het geesteskind van de even geniale als grillige zanger, toetsenist en componist Peter Sjardin. In de tweede helft van de jaren zestig brengt de band enkele singles en lp’s uit die zich kunnen meten met het beste dat elders ter wereld aan geestverruimende melodieën wordt voortgebracht. Vooral de eerste twee albums, Agemo’s Trip To Mother Earth en Paradise Now, worden al decennia wereldwijd gekoesterd door verzamelaars van psychedelische pareltjes.
De vader van Peter Sjardin heeft in Den Haag een elektrotechnisch bedrijf. Ambities om in diens voetsporen te treden, heeft zijn zoon bepaald niet. Wel gebruikt hij de in die omgeving opgedane kennis om reeds op jeugdige leeftijd bestaande toetseninstrumenten om te bouwen tot vroege versies van synthesizers, die hij later tot ‘organisors’ doopt. Vanaf 1964 maakt hij de Haagse podia onveilig met de Klits, waarmee hij een voor die tijd bizar en grensverleggend totaaltheater brengt. In 1966 wordt Peter Sjardin de drijvende kracht achter Group 1850, waar aanvankelijk verder Dean van Bergen (gitaar, toetsen), Beer Klaasse (drums) en Ruud van Buuren (basgitaar) in participeren.
De eerste singles, Misty Night en I Want More (Fingertips), maken duidelijk dat Group 1850 geen alledaagse beatband is. Songs, teksten en arrangementen zijn avontuurlijk, zelfs op die eerste plaatjes. De band breekt door naar het brede publiek met Mother No-Head, een soort spiegelbeeld van het oudhollandse versje Vader Jacob. Opvallend genoeg wordt het liedje gezongen door producer Hans van Hemert, daarbij terzijde gestaan door het Urker Mannenkoor. Mother No-Head reikt eind 1967 tot een 24^e plaats in de Nederlandse Top 40.

Het jaar daarop verschijnt het debuutalbum Agemo’s Trip To Mother Earth, een conceptueel opgezet album waarop psychedelica, pop en poëzie op een volstrekt vanzelfsprekende manier in elkaar overvloeien. Naast duizendpoot Peter Sjardin drukt dichter Hans Wesseling een groot stempel op het album, dat voorzien wordt van een spectaculaire driedimensionale hoesfoto. Terwijl andere Nederlandse bands voorzichtig proeven van de ontluikende psychedelica, stort Peter Sjardin zich erop met huid en haar. Ook de singles die in die periode verschijnen, Zero en We Love Life (Like We Love You), getuigen daarvan.

Zijn tegendraadse natuur levert veel mooie muziek op, maar heeft ook een keerzijde. Vrij kort na het uitkomen van het debuut ontdoet Peter Sjardin zich van vrijwel zijn hele band en verruilt Den Haag voor Amsterdam. Hij stampt daar een nieuwe Group 1850 uit de grond. Naast de meeverhuisde Dean van Bergen maken daar Dave Duba (gitaar, zang), Martin van Duynhoven (drums) en Dolf Geldolf (bas) deel van uit. Dat de jaren zestig een tijdperk is waar alles mogelijk is, wordt eens te meer duidelijk als het tweede album van Group 1850 verschijnt via Discofoon, ‘het eigen merk van Vroom & Dreesman’ aldus de lp-hoes in kwestie. Het uit live-in-de-studio sessies samengestelde Paradise Now bevat opnieuw bezwerende, zwaar-psychedelische muziek die de geest van de tijd perfect weerspiegelt.
Op de achterkant van de lp wordt gerept van optredens in verschillende Europese landen en van een tournee van zes maanden door Amerika. Hoewel Paradise Now uitstekend verkoopt, krijgt het album geen passend vervolg. Zeker niet in het buitenland. Later blijkt dat hij in Amsterdam, de stad die nooit slaapt, zich meer dan ooit onderdompelt in de geneugten die het rock’n’roll leven te bieden heeft. Er wordt nog wel sporadisch opgetreden, maar met de maniakale energie die hem zo eigen is, stort hij zich op allerlei andere projecten: van een totaal nieuw notenschrift tot revolutionaire theatervoorstellingen. Ondertussen blijft hij ook eindeloos sleutelen aan zijn instrumentarium.

Terwijl de jaren zeventig aanbreken, verdwijnt Peter Sjardin langzaam naar de achtergrond. Er verschijnen nog live-opnamen, maar die zijn niet actueel en zijn soms geluidstechnisch ook niet op niveau. Hij kent nog een enkele artistieke opleving. In januari 1974 neemt hij met een deel van zijn oude Amsterdamse formatie en gasten als Barry Hay (dwarsfluit) en Hans Dulfer (saxofoon) het album Polyandri op, dat een jaar later uitkomt. Het is een opvallend vitaal en actueel klinkend album, waarop Peter Sjardin de jaren zestig van zich af weet te schudden. Opnieuw is het artwork opvallend: het album is gestoken in een plastic hoes met handvat.
Het is een uitgestoken hand die weinig platenkopers grijpen. Opnieuw wordt het erg stil rond het ooit zo hyperactieve genie. In 1982 meldt hij zich toch weer met een nieuw project: Sjardin’s Terrible Surprise, waar ook in een oplage van 1000 exemplaren een lp van verschijnt. Het is een wat teleurstellend album waar de ongeremde pionier van weleer wel erg opzichtig leentjebuur speelt bij Herman Brood – inclusief dameskoortjes. Als zelfs deze bescheiden persing niet aan de straatstenen te slijten is, trekt Peter Sjardin zich terug in een benedenhuis in Amsterdam en laat decennia niets van zich horen.
Ondergetekende weet hem in 2013 op te sporen in een opvanghuis in Amsterdam, voor een eerste interview in bijna dertig jaar. Heel even lijkt het doorbreken van dit zelfgekozen isolement tot meer te leiden, want na eigen zeggen is Peter Sjardin al die jaren doorgegaan met componeren. Hij laat zich zelfs zien op een signeersessie op een platenbeurs in Utrecht in 2014 en haalt de banden aan met zijn oud-bandleden en zijn manager Hugo Gordijn. Er lijkt zelfs meer in het vat te zitten, een paar optredens en zelfs een nieuw album. Alle hoop daarop vervliegt als op 16 mei 2015 Peter Sjardin plotseling aan hartfalen bezwijkt.
Het is een tijding die vrijwel volledig genegeerd wordt door alle grote media – radio, televisie en kranten zwijgen in alle talen. Group 1850 blijkt vrijwel volledig vergeten te zijn. Deze collectie maakt eens te meer duidelijk hoe onterecht en onbegrijpelijk dit is. Peter Sjardin was een muzikant die volledig zijn eigen weg ging en daar een forse prijs voor betaalde. De keren dat zijn talent fel opvlamde, leverde het echter muziek die onvergelijkbaar was met wat er destijds elders in de Nederlandse polder aan popmuziek werd gemaakt. Een nalatenschap dat gekoesterd moet worden, nu en in de komende decennia.
Door Robert Haagsma
Alle singles die Group 1850 maakte zijn nu, inclusief B-kanten en essentiële albumtracks, verzameld op de 40 tracks tellende 2CD ‘The Golden Years Of Dutch Pop Music’. Bestel hem nu bij Bol.com, Platomania of in de officiële Golden Years-webshop: