75 jaar Bob Marley: Burnin’ (1973)

Een kleine 40 jaar na zijn dood geldt Bob Marley nog altijd als de allergrootste reggaezanger aller tijden. Vanwege het feit dat hij 75 jaar geleden geboren werd, blikken we met een reeks artikelen terug op zijn belangrijkste albums. In deze aflevering Burnin’ uit 1973, met daarop klassieke songs als Get Up, Stand Up en I Shot The Sheriff.
Het op 13 april 1973 verschenen Catch A Fire, het debuut van The Wailers op het Island label, was een artistieke triomf. De recensies waren unaniem positief, waarbij vooral bandleider Bob Marley geprezen werd als een vernieuwer van de reggae. De verkoopcijfers voldeden echter niet meteen aan de hooggespannen verwachtingen. De succesvolle wereldtournee die erop volgde, maakte echter veel goed. De naam van de band was definitief gevestigd.
Terwijl het succesverhaal van The Wailers zich langzaam ontvouwde, stormde het echter achter de schermen. Toch dook de band in de loop van 1973 welgemoed de studio in om het belangrijke volgende album op te nemen. De basis van de songs werd gelegd in de Harry J-Studio in Kingston, Jamaica. In de studio van Island Records in Londen, werden er allerlei partijen – overdubs – aan toegevoegd.

Er werden overigens niet alleen splinternieuwe nummers opgenomen, maar de band poetste ook een aantal bestaande songs af. Zoals het door Bob Marley geschreven Small Axe dat drie jaar eerder al als single op het Upsetter label van Lee Perry was verschenen. Het was een lokale hit geweest op Jamaica en The Wailers wilden er graag een nieuwe, meer internationaal klinkende versie van maken. Pass It On was nog veel ouder: het was al in 1962 geschreven door Bunny Wailer, dus nog voor The Wailers opgericht werden. Overigens zou op de platenhoes de naam van Jean Watt achter de titel prijken, een alias van de Jamaicaanse zangeres Judith Veronica Mowatt. Zij had in werkelijkheid niets met de compositie van doen, maar de manoeuvre was ingegeven door ‘juridische overwegingen’.
De albumopener was het strijdbare Get Up, Stand Up, hoofdzakelijk geschreven door Bob Marley, al zou een tekstuele bijdrage Peter Tosh ook een ‘credit’ opleveren. Marley had het tijdens een vliegreis van Haïti naar Jamaica geschreven, daarbij geïnspireerd door een gesprek dat hij voerde met zijn liefde in die dagen, de Jamaicaanse actrice Esther Anderson. Zij had enkele jaren een relatie met Marlon Brando gehad en moedigde Marley aan om – net als de Amerikaanse acteur – zich meer als een rebel te profileren. De toon van het hele album was sowieso stevig, met Burnin’ and Lootin’ en I Shot The Sheriff als belangrijkste voorbeelden – beiden nummers van Bob Marley.

Aanvankelijk zou het album als Reincarnated Souls de wereld ingestuurd worden, naar de titel van een nummer van Bunny Wailer. Toen de zanger nog voor het uitkomen van de plaat opstapte, werd die titel geschrapt en werd definitief gekozen voor Burnin’. Het liedje van Bunny Wailer eindigde roemloos op de B-kant van een Britse single. In 1974 zou ook Peter Tosh opstappen, om een paar jaar later terug te komen als soloartiest.
Over het uiteenvallen van The Wailers, juist terwijl het grote succes binnen handbereik lag, is in de loop van de jaren veel gezegd en geschreven. Een van de beekpunten was het plan van Island-eigenaar Chris Blackwell om de band langs schimmige zaaltjes (‘freak clubs’) te laten toeren. Bunny Wailer vond dat dit niet met zijn rasta-geloof te combineren was. De weigering van de platenbaas om een soloplaat van Peter Tosh uit te brengen, zorgden voor nog meer kwaad bloed. Verder speelden er ook allerlei andere zakelijke, muzikale en persoonlijke verschillen van inzicht op. Het stak Wailer en Tosh vooral dat Chris Blackwell The Wailers vooral als de band van de charismatische Bob Marley zag.
Ondanks alle schermutselingen verscheen Burnin’ op 19 oktober 1973 en waren opnieuw de reacties euforisch. Van de songs, de teksten tot de sound, het werkstuk werd onthaald als een van de beste reggaealbums tot op dat moment. Net als in het geval van Catch A Fire was Burnin’ bepaald geen instant millionseller, maar scoorde de band – of wat ervan over was – er in Amerika een gouden plaat mee. De verkoop ervan zou een jaar later een extra stimulans krijgen toen Eric Clapton het nummer I Shot The Sheriff coverde voor zijn album 461 Ocean Boulevard. Het leverde de Britse zanger en gitarist een wereldhit op, met onder anderen een Amerikaanse nummer 1-hit. Veel later zou ook de hoes nog tot inspiratie dienen: het artwork van The Miseducation Of Lauryn Hill uit 1988 was een mooie ode aan Burnin’.
Toen alle rookwolken waren opgetrokken, was dus wel duidelijk dat dit het laatste album zou zijn dat The Wailers ooit zouden maken. De opvolger Natty Dread werd in 1974 uitgebracht als Bob Marley and the Wailers. Hoe pijnlijk de scheuring ook was geweest, dit nieuwe album maakte duidelijk dat het geen enkel negatief effect had op de artisticiteit en de populariteit van Bob Marley. In tegendeel, toen begon het pas voor de Jamaicaanse zanger.
Klik hier om Burnin’ te beluisteren.
Door Robert Haagsma