20 cruciale reggae artiesten en albums

Het is vandaag international reggae day en daarom hebben wij ruim 20 cruciale reggae artiesten (met bijbehorende albums) voor je geselecteerd waar je zeker eens naar moet luisteren.
THE SKATALITES
Als Skatalites waren ze maar een jaar of twee actief, maar Drummer Lloyd Knibbs, Bassist Lloyd Brevett, Saxofonisten Tommy McCook, Roland Alphonso en Lester Sterling, trompettist Johnny Moore, Trombonist Don Drummond, gitarist Jerry Hines en toetsenist Jackie Mittoo waren hoofdrolspelers bij de uitvinding van ska en speelden onder diverse namen honderden plaatkanten vol. Na hun hereniging in 1984 werden deze levende legendes, waarvan inmiddels alleen Sterling nog in leven is, tijdens hun tours terecht als helden onthaald.
Startplaat op Spotify: THE SKATALITES – THE SKATALITE!

PRINCE BUSTER
Ex-boxer Cecil Campbell bewees zich onder de naam Prince Buster als kleine maar sterke concurrent van de toonaangevende soundsystembazen Duke Reid en Clement Dodd. Als populair zanger praatzanger én inventief producer (hij haalde als eerste een groep rastadrummers in de studio voor het origineel van Oh Carolina) was hij geliefd in binnen- en buitenland. The Specials (Gangsters), Beat (Rough Rider) en Madness (One Step Beyond) coverden Buster. De laatste groep werd vernoemd naar een van zijn nummers en wijdde het nummer The Prince aan hun naamgever.
Startplaat: PRINCE BUSTER – FABULOUS GREATEST HITS
TOOTS AND THE MAYTALS
Pionier Frederick ‘Toots’ Hibbert kondigde onlangs zijn afscheidstournee aan. De inmiddels 77-jarige zanger hield zich in ska, rocksteady en reggae staande. Dankzij hits als Monkey Man, 54-46, Funky Kingston en puike covers van Louie Louie en Take Me Home, Country Roads is Toots een reggaemonument, maar hij moet vanwege zijn door gospel beïnvloede repertoire en sensationele soulstrot eigenlijk ook in één adem genoemd worden met Otis Redding en Wilson Pickett.
Startplaat: TOOTS & THE MAYTALS – REGGAE GOT SOUL
DESMOND DEKKER
Samen met Jimmy Cliff hoort Desmond Dekker tot de eerste Jamaicaanse artiesten die de status van one-hit-wonder ontstegen en buiten Jamaica diverse hits scoorden. Israelites en It Mek haalden ook de Nederlandse hitlijsten en tot zijn dood in 2006 was hij een geziene podiumgast. Het oeuvre van Dekker telt dozijnen minstens zulke sterke tracks, vooral uit de periode waarin hij (net al|s succesvolle collega’s als The Maytals, Pioneers en Melodians) onder dak was bij producer Leslie Kong.
Startplaat: DESMOND DEKKER – THIS IS DESMOND DEKKER
U-ROY
Ewart Beckford was niet de enige, maar wel een van de beste ‘toasters’ die in de jaren ’60 de het publiek van de Jamaicaanse soundsystems extra opzweepten met hun jive-talk en raps avant-la-lettre. Eenmaal vastgelegd op de plaat zorgden ‘originator’ U-Roy en even belangrijke pioniers als Big Youth voor een ware sensatie, die tot de dag van vandaag navolging vindt in vele genres. Met zijn ultra relaxede maar perfect getimede flow is U-Roy, zelfs na een loopbaan van dik 50 jaar, nog steeds een genot om te horen.
Startplaat: U-ROY – VERSION GALORE
KING TUBBY
Hoewel gelijktijdig actieve collega’s delen in de eer, geldt Osbourne ‘King Tubby’ Ruddock als de prominentste uitvinder van dub. Experimenterend met hun eigenlijk heel beperkte apparatuur ontdekten geluidstechnici in Kingston eind jaren ’60 voor hoeveel sensatie het deconstrueren van muziektracks kon zorgen. Het allerbest pakten die metamorfoses natuurlijk uit wanneer het oorspronkelijke materiaal even geïnspireerd en innovatief was als de herinterpretatie door de mixer. Zijn pupillen Scientist en Prince Jammy schopten het ook ver, maar Tubby’s pionierswerk was ook het fundament voor de sample- en remixcultuur die in de volledige muziekwereld is geïntegreerd.
Startplaat: AUGUSTUS PABLO – KING TUBBY MEETS ROCKERS UPTOWN
BUNNY WAILER
Naast idool Bob Marley en activist Peter Tosh was Neville ‘Bunny Wailer’ Livingston de spirituele component in de originele Wailers. Nadat het driemanschap uiteenviel bewees hij zich als briljant songschrijver die, onopgemerkt door de mainstream, in de pas wist te blijven met Jamaicaanse trends zonder ooit zijn denkbeelden of kwaliteitseisen te verloochenen. De 73-jarige zanger promoot nog altijd met zorg het Wailers-erfgoed. Zijn foutloze en fantastisch geproduceerde solodebuut mag gezien worden als een van de beste singer-songwriter platen ooit – ongeacht het genre!
Startplaat: BUNNY WAILER – BLACKHEART MAN
LEE PERRY
Lee Perry, ook wel bekend als Scratch of The Upsetter, is vermoedelijk de briljantste mafkees uit de reggaegeschiedenis. Vanuit zijn Black Ark studio schreef deze inovatieve producer met topplaten van ondermeer The Congos, Max Romeo, Junior Murvin, George Faith en The Heptones halverwege de jaren ’70 onuitwisbare reggaegeschiedenis. De afgelopen 35 jaar was de excentrieke Perry alleen nog als performer actief, maar de inmiddels hoogbejaarde legende is nog altijd een geziene podiumgast.
Startplaat: LEE PERRY & THE UPSETTERS – SUPER APE
BURNING SPEAR
Toen de eerste singles van Winston ‘Burning Spear’ Rodney verschenen op Clement ‘Coxone’ Dodd’s befaamde Studio One label werd duidelijk dat de rastafaridenkbeelden, die met plaatjes als Junior Byles’ Beat Down Babylon zo nu en dan tot de Jamaicaanse hitlijsten doordrongen, de reggae onomkeerbaar zouden blijven beïnvloeden. Zijn onvolprezen, naar de door de rasta’s als profeet beschouwde activist genoemde album Marcus Garvey bevestigt dat definitief. Ook de andere door Island Records uitgebrachte albums van Burning Spear gelden, net als een handvol platen van de qua stijl en populariteit zeer vergelijkbare groep Culture, als mijlpalen in de reggaegeschiedenis.
Startplaat: BURNING SPEAR – MARCUS GARVEY
DENNIS BROWN
Kindsterretje Dennis Brown veroverde de harten van de Jamaicanen direct met zijn succesvolle debuutsingle No Man Is An Island. Hij nam het nummer al op 12-jarige leeftijd op en zou zijn leven lang nooit meer uit de gunst van het publiek raken. Terecht, want zijn gloedvolle stemgeluid en gevarieerde oeuvre vervelen zelden en producers als Niney Holness, Joe Gibbs of Gussie Clarke wisten moeiteloos het beste uit de zanger boven te halen. Brown, op Jamaica een pooslang vermoedelijk populairder dan koning Marley zelf, werd dan ook lang gezien als ‘kroonprins’ van de reggae.
Startplaat: DENNIS BROWN – VISIONS
GREGORY ISAACS
Collega’s als Freddie McGregor, Sugar Minott en Dennis Brown wisten de balans ook goed te vinden, maar geen enkele reggaezanger wist tegelijkertijd serieuze roots-diehards als zalen vol gillende dames zo feilloos in te palmen als Gregory Isaacs. De geëngageerde kant van de in het ghetto opgegroeide rasta horen we terug in Isaacs’ oeuvre, maar als fantastisch croonende ladies man overtuigt hij evenzeer. In de jaren voordat hij in 2010 aan longkanker overleed, worstelde hij helaas met een drugsverslaving die ten koste ging van zijn prestaties, maar desalniettemin hoort de ‘Cool Ruler’ in de eregallerij van de reggae.
Startplaat: GREGORY ISAACS – NIGHT NURSE
STEEL PULSE  
Met Aswad en Misty In Roots hoort Steel Pulse tot de beste en invloedrijkste Britse reggaebands, die zonder concessies te doen ook ver over de grenzen een grote fanbase opbouwde. Het debuutalbum van de nog altijd actieve groep uit Birmingham kan zich meten met elke Jamaicaanse klassieker.
Startplaat: STEEL PULSE – HANDSWORTH REVOLUTION
UB40
Tot persoonlijke en financiële perikelen de eenheid verbraken, leek het verhaal van dit clubje werkelozen uit Birmingham wel een sprookje. Puik musicerend en feilloos inspelend op de tijdgeest debuteerde UB40 met echte reggae die zowel geëngageerd als hitgevoelig bleek. En toen de inhoudelijke ammunitie even schaars leek, bleken de covers op de Labour of Love  albums – een oprecht eerbetoon aan hun voorbeelden – wereldwijd helemaal als warme broodjes te verkopen. Negeer zogenaamde puristen die hun neus ophalen voor de vele successen van de groep, want met een ongekende reeks internationale hits betekent UB40 – Bob Marley uitgezonderd – al decennialang vermoedelijk méér voor het genre dan wie ook.
Startplaat: UB40 – COLLECTED
BLACK UHURU
Volledig op zichzelfstaande bands zijn op Jamaica een zeldzaamheid. Third World, Inner Circle, Morgan Heritage en uiteraard Bob Marley & The Wailers voldoen aan de criteria, maar in bijna alle andere gevallen worden met bandnamen als Culture, Wailing Souls, Heptones, Mighty Diamonds etc. Eigenlijk alleen de zangers aangeduid. Dat gold aanvankelijk ook voor het Black Uhuru, maar toen ritmetandem Sly & Robbie zich verbonden aan de unieke gecombineerde stemmen en persoonlijkheden van Michael Rose, Puma Jones en Duckie Simpson, was een van de opwindendste ‘echte’ reggaebands ooit een feit. De magie van Black Uhuru hield amper vijf jaar stand, maar wordt live of op de plaat nog altijd zelden geëvenaard.
Startplaat: BLACK UHURU – RED
YELLOWMAN
Als Albino lag de in weeshuizen opgegroeide Winston Foster een weinigbelovende toekomst in het verschiet. Dankzij het talent humor, zelfrelativering en intelligente observaties te verwerken in soepele toasts die zowel in de Jamaicaanse dancehalls als in de studio moeiteloos van zijn tong rolden, werd de opvallende verschijning onder de naam Yellowman een van de populairste deejays ooit. Net als collega Eek-A-Mouse wist ‘King Yellow’ jarenlang moeiteloos Nederlandse zalen te vullen.
Starplaat: YELLOWMAN – MR. YELLOWMAN
SIZZLA
De in 1976 geboren Miguel Collins op als kind van rasta-ouders en dus was het niet meer dan logisch dat hij, eenmaal actief als deejay onder de naam Sizzla, al direct zijn plek vond tussen gelijkgestemde collega’s als Luciano, Anthony B, Capleton en Turbulence, die de ‘roots and culture terugbrachten in de Jamaicaanse muziek, die in de jaren daarvoor gedomineerd leek te worden door seks,  geweld en andere minder hoogdravende thema’s. Sizzla, die wegens door zijn geloof ingegeven en later openlijk betreurde homo-onvriendelijke teksten ook  de nodige kritiek kreeg, hoort tot de belangrijkste en succesvolste artiesten uit die stroming en meer dan 20 van zijn platen haalden de Billboard reggae albumcharts.
Startplaat: SIZZLA – BLACK WOMAN AND CHILD
BUJU BANTON
Zoals wel meer reggaeartiesten zet Mark Myrie zijn eerste stappen in het vak al op piepjonge leeftijd, maar pas hij aan het eind van zijn tienerjaren vindt hij zijn ruige stemgeluid en kan Jamaica niet meer om Buju Banton heen. De wereldse en soms zelfs omstreden opvattingen uit zijn vroeg werk zullen hem eeuwig worden nagedragen en aanvaringen met de wet bleven er ook. Maar na de moord op zijn vriend DJ Panhead volgde bezinning en sindsdien geldt deze herboren rastafari dankzij uitstekend plaatwerk en overtuigende shows als lichtend voorbeeld voor een nieuwe generatie rootsartiesten.
Startplaat: BUJU BANTON – ‘TIL SHILOH
ALPHA BLONDY
Het kon natuurlijk niet uitblijven dat reggae al snel voet aan de grond kreeg op het continent dat de rastafari beschouwen als het moederland waarheen ze ooit hopen terug te keren. De in 2007 bij een roofoverval omgekomen Zuidafrikaanse Lucky Dube en de Ivoriaanse Alpha Blondy zijn de nestoren van de Afrikaanse reggae. Jonge collega’s als zijn landgenoot Tiken Jah Fakoly genieten inmiddels ook flinke faam, maar de manier waarop de meertalige Alpha Blondy met zijn muziek proactief probeert verschillende afkomsten, geloven en opvattingen te verenigen maakt hem een uitzonderlijk fenomeen.
Startplaat: ALPHA BLONDY & THE WAILERS  – JERUSALEM
ALBOROSIE
Over de hele wereld vinden we inmiddels reggaebands die kunnen wedijveren met hun Jamaicaanse voorbeelden. Acts als Groundation (VS) of Gentleman (Duitsland) doen dat zelfs met veel succes. Maar Alborosie (Alberto D’Ascola) spant de kroon. Die was in zijn geboorteland Italië al een succesvol reggae-artiest, maar toen hij in 2001 naar Jamaica emigreerde om zich volledig onder te dompelen in reggae en rastafari, vond hij dankzij een reeks volkomen geloofwaardige singles direct aansluiting bij de voorhoede. Mede door zijn altijd overdachte onderwerpkeuze en slimme samenwerkingen geldt Alborosie, die alle essentiële instrumenten speelt en de van productie en studiotechniek uitstekend beheerst inmiddels al jarenlang als trendsetter in plaat van -volger.
Startplaat: ALBOROSIE – SOUL PIRATE
CHRONIXXX
Net als zijn maatje Protoje (Oje Ken Ollivierre) hoort Chronixxx (Jamar Mc Naughton) tot de harde kern van de generatie rootsartiesten die mogen rekenen op het enthousiasme van jonge fans in Jamaica, Amerika en Europa die even makkelijk reggae- als hiphopartiesten tot hun favorieten rekenen. Zelden zagen we een naar reggaemaatstaven ongekend jong publiek in ons land zo woordelijk vrijwel alle songs meezingen als tijdens recente shows van deze nieuwe helden.
Startplaat: CHRONIXXX – CHRONOLOGY
BOB MARLEY & THE WAILERS
Over Robert Nesta Marley, die in februari van dit jaar 75 zou zijn geworden, kunnen we natuurlijk kort zijn. Terwijl een handvol kinderen als Ziggy, Stephen en Damian en sinds kort ook kleinzoon Skip in zijn voetsporen treden, is Marley onbetwist en voor eeuwig hét boegbeeld van de reggae. En zelfs op plaatsen waar geen nummer van hem te vinden is siert zijn portret de muren, want hij is een wereldwijd (h)erkend icoon. Wanneer u al het voorgaande heeft gelezen, is Bob Marley vast geen nieuweling in uw platenkast. Maar voor wie echt geen idee heeft, is het beste begin qua sfeer en impact: BOB MARLEY & THE WAILERS – LIVE!
door Eddie Aarts