Jack Bruce: het ultieme overzicht

Jack Bruce wordt vooral bekend als zanger/bassist van supergroep Cream, met Eric Clapton en Ginger Baker. Maar zowel voor als na Cream maakt Bruce deel uit van diverse uiteenlopende muzikale projecten. Een overzicht aan de hand van 10 voorbeelden.
The Graham Bond Organisation
In 1962 sluit Jack Bruce zich aan bij Blues Incorporated, de band ban Alexis Korner. Bruce speelt dan nog contrabas. Ook toetsenist Graham Bond en drummer Ginger Baker zitten in deze band. Als deze band er mee ophoudt vormt Bruce samen met Bond, Baker er gitarist John MvLaughlin het Graham Bond Quartet. Hun repertoire bestaat uit bebop, blues en rhythm & blues. Door sessie werk dat Bruce in die tijd doet, besluit hij te switchen van contrabas naar gewone basgitaar. McLaughlin verlaat de band, wordt vervangen door saxophonist Dick Heckstall-Smith, die ook in Blues Incorporated speelt. Ze veranderen hun naam naar The Graham Bond Organisation. Onder deze naam nemen ze twee albums op, maar commercieel success blijft uit.

Bluesbreakers/Manfred Mann
Al tijdens hun tijd in The Graham Bond Organisation is er een grote vijandigheid tussen Jack Bruce en Ginger Baker. Er gaan vele verhalen de ronde over het saboteren van elkaars apparatuur en ruzies op het podium. De relatie raakt zo verstoord dat Bruce in 1965 besluit om uit de band te stappen.
Hij maakt één solosingle, I’m Getting Tired, en sluit zich vervolgens aan bij John Mayall’s Bluesbreaker, met onder andere Eric Clapton in de gelederen. Zijn verblijf bij de Bluesbreakers is van korte duur, en alle opnamen waar hij op te horen is zijn terug te vinden op de deluxe uitgave van het album Blues Breakers With Eric Clapton.
Na de Bluesbreakers krijgt Baker in 1966 zijn eerste commerciële success als lid van Manfred Mann. De single Pretty Flamingo wordt een nummer 1-hit in de UK. Tijdens zijn tijd in Manfred Mann’s band werkt hij wederom samen met Clapton als lid van de band Powerhouse, waar ook Steve Winwood, onder de naam Steve Anglo, deel van uitmaakt.

Cream
In 1966 vormen Jack Bruce, Eric Clapton en Ginger Baker het power-trio Cream. Bruce is in eerste instantie leadzanger, waarbij Clapton de backing vocals verzorgt, maar later zal Clapton ook lead vocals voor zijn rekening gaan nemen. In drie jaar tijd brengt de band vier albums uit en zijn ze ongekend populair. Hun mix van blues, hard rock en psychedelische rock in combinatie met het muzikale vakmanschap van de drie brengt een geluid dat nog niet eerder is vertoond. Cream gaat dan ook de geschiedenisboeken in als een van de meest invloedrijke bands van de late jaren 60.
De spanning en ruzies tussen Bruce en Baker zijn wederom de oorzaak van veel strubbelingen. Clapton verwijt de andere twee ook dat men nooit naar elkaar luistert en vooral op het podium te overtreffen. In een bekend verhaal vertelt Clapton hoe hij tijdens een show stopt met spelen, en dat Bruce en Baker zo druk met zichzelf bezig zijn dat ze dit niet eens door hebben. In mei 1968 besluiten ze ermee te stoppen. Na een afscheidstour spelen ze hun laatste show op 4 november op Rhode Island.

Solo en Lifetime
In augustus 1968, nog voordat Cream officieel uit elkaar is, neem Jack Bruce een akoestisch free-jazz album op met John McLaughlin, Dick Heckstall-Smith en Jon Hiseman. Dit album komt vervolgens in 1970 pas uit als Bruce’s tweede soloalbum. Zijn eerste soloalbum neemt hij in 1969 op, wederom met Heckstall-Smith en Hiseman, en komt uit in september van dat jaar. Songs For A Tailor is een wereldwijd succes. Maar na een korte tour, met Larry Coryell en Mitch Mitchell (Jimi Hendrix) als band, besluit hij om zich bij jazz fusion-groep Lifetime aan te sluiten. Bruce is te horen op de tweede album van de band, Turn It Over. De band is zowel in commercieel als artistiek opzicht weinig succesvol en gaat in 1971 uit elkaar.

Weer solo, sessiewerk en nog meer bands
Nadat Lifetime uit elkaar gaat, neemt Jack Bruce zijn derde soloalbum Harmony Row op. Het album levert maar een fractie van het succes op dat hij solo heeft met Songs For A Tailor. In 1972 vormt hij, met voormalig Mountain-leden Leslie West en Corky Laing, het bluesrocktrio West, Bruce & Laing. Dit trio neemt twee albums op en een livealbum. In het begin van 1974 besluit de band uit elkaar te gaan en Bruce gaat weer solo aan het werk, wat resulteert in zijn vierde soloalbum Out Of The Storm. Rond deze tijd is hij ook te horen als sessiemuzikant op Frank Zappa’s Apostrophe en Lou Reed’s Berlin albums.
In 1975 gaat de Jack Bruce Band op tour om Out Of The Storm te promoten. In de band zit onder meer voormalig The Rolling Stones-gitarist Mick Taylor. Er verschijnt een livealbum van de tour, Live ’75, maar de bezetting komt tot een einde wanneer Taylor de band verlaat.
In 1977 wordt de Jack Bruce Band nieuw leven ingeblazen met onder andere Simon Phillips (later Toto) en Tony Hyman in de gelederen. De band neemt twee albums op: How’s Tricks en Jet Set Jewel. Bruce’s label RSO weigert echter om dit laatste album uit te brengen, omdat ze niet weet hoe ze het album moet marketen. Hierna ontbinden ze ook het contract met Bruce.
In 1979 gaat hij op tournee met leden van Mahavishnu Orchestra, waardoor hij weer met John McLaughlin gaat spelen, en kennismaakt met drummer Billy Cobham.

De jaren 80
In 1979 is Jack Bruce zijn drugsverslaving dermate uit de hand gelopen dat hij bijna geen geld meer heeft. Om een beetje geld te verdienen werkt hij als sessiemuzikant bij onder meer Cozy Powell, Gary Moore en Jon Anderson. In 1980 krijgt hij zijn carrière weer terug op de rails met een nieuwe band, Jack Bruce & Friends, met hierin drummer Billy Cobham, gitarist Clem Clempson en toetsenist/gitarist David Sancious. Na de release van het album I’ve always Wanted To Do This, eind 1980, staat er een uitgebreide tour gepland. De tour is geen groot succes en na de tour gaat de band uit elkaar. In dezelfde periode maakt hij ook twee livealbums met muzikanten uit zijn Alexis Corner periode en is hij te horen op het Soft Machine album Land Of Cockayne (1981).

Weer spelen (en ruzie maken) met Ginger
In 1989 werken Jack Bruce en Ginger Baker weer samen aan Bruce’s volgende soloalbum, A Question Of Time. Ook gaan ze samen op tour door de US. Hij speelt in 1990 op het prestigieuze Montreux Jazz Festival, waar hij, naast zijn eigen set, door Rory Gallagher wordt gevraagd om een paar nummers mee te spelen. In 1993 wordt Bruce 50, en een speciaal concert vindt plaats om dit te vieren. Aanwezig zijn onder anderen Ginger Baker en een keur aan voormalige bandleden waar Bruce mee heeft gewerkt. Gary Moore is special guest bij deze show, en de liveopnamen met Moore worden uitgebracht als het livealbum Cities Of The Heart. In navolging van deze release formeren Bruce, Baker en Moore het power trio BBM; hun enige album Around The Next Dream is een groot succes dat de top 10 haalt in onder meer de UK. Echter, Bruce en Baker pakken hun oude vetes weer op en de BBM-tournee wordt voortijdig afgebroken.
In 1995 brengt Bruce een volgend soloalbum uit, Monkjack, waarop hij samenwerkt met Funkadelic-toetsenist Bernie Worrell. Het album blijft redelijk onopgemerkt.
In 1997 werkt hij aan de soundtrack voor de indiefilm The Slab Boys, met onder anderen Lulu, Edwyn Collins en The Proclaimers, en later dat jaar sluit hij zich aan bij Ringo Starr’s All-Starr Band, met onder andere Peter Frampton. Tijdens een show in Colorado sluit Ginger Baker aan als special guest, en samen met Bruce en Frampton spelen ze een korte set Cream-klassiekers. Bruce blijft tot 2000 met Ringo touren.

Levertransplantatie en Cream-reünie
In 2001 komt Jack Bruce wederom met een nieuwe band bezetting aanzetten. Dit keer met Bernie Worrell, Vernon Reid van Living Colour en de driekoppige ritmesectie van Kip Hanrahan. Laatstgenoemde produceert het album Shadows In The Air, waarop Bruce ook weer met Clapton samenspeelt op een nieuwe versie van Cream-klassieker Sunshine Of Your Love. Deze bezetting brengt in 2003 een tweede album uit, More Jack Than God, en een live-dvd.
Zijn gezond gaat achteruit na vele jaren van verslavingen, die hij eindelijk de baas wordt na een intensieve behandeling. In 2003 wordt er leverkanker bij hem geconstateerd en in september 2003 krijgt hij een levertransplantatie, die hij ter nauwernood overleeft nadat zijn lichaam het orgaan in eerste instantie afstoot.
In 2005 komen de drie originele Cream-leden bij elkaar voor een aantal shows in de Royal Albert Hall in Londen. Dit is, na hun introductie in de Rock & Roll Hall Of Fame in 1993, pas de tweede keer sinds eind jaren 60 dat ze weer samen gaan spelen als Cream. De vier shows in Londen verkopen binnen een uur uit en worden vastgelegd voor een live-cd en -dvd. In het publiek zitten onder meer Paul McCartney, Steve Winwood, Roger Waters, Ringo Starr Jimmy Page en Bill Wyman. Gezien het succes van deze vier shows besloten de heren om nog drie shows toe te voegen, ditmaal in Madison Square Garden in New York.

Herstel
Omdat Jack Bruce verder moet herstellen van zijn levertransplatatie, zijn zijn optredens na de Cream-reünie schaars, al speelt hij in 2006 nog wel een show met zowel Cream- als eigen classics met de German HR Bigband. Deze show wordt in Duitsland ook op cd uitgebracht. In 2008 werkt hij weer samen met Robin Trower en Gary Husband op zijn nieuwe album Seven Moons. Ten ere van zijn 65ste verjaardag verschijnen in 2008 ook twee boxsets met oeuvreoverzichten. Zijn gezondheid gaat vooruit en hij speelt een serie concerten door de US als onderdeel van de Hippiefest-tour. Zijn band bestaat uit leden van de John Entwistle Band. In december van dat jaar wordt hij wederom herenigd met Ginger Baker toen deze zijn Lifetime Achievement Award ontvangt in Londen. Samen spelen ze een aantal jazzklassiekers en voor het eerst in 40 jaar de Graham Bond/Cream-klassieker ‘Traintime’.
In 2009 speelt hij met Trower en Husband een serie shows in Europa. Het concert in Nijmegen wordt opgenomen en op cd en dvd uitgebracht als Seven Moons Live.

De laatste jaren
In 2010 verschijnt het boek Composing Himself: Jack Bruce The Authorised Biography, van de hand van Harry Shapiro. In oktober van dat jaar brengt hij zijn eerste independent album uit, het in 2001 opgenomen Live At The Milkweg, Amsterdam. Dit is de tweede in Nederland opgenomen show van Bruce die op cd wordt uitgebracht. Het album komt wereldwijd uit en Bruce promoot het album met een tour door de UK.
In 2011 ontvang Bruce de International Bassist Award tijdens de North American Merchants Show. Hij is slechts de derde bassist die deze lifetime achievement award in ontvangst mag nemen.
Begin 2012 speelt Bruce op een tribute concert voor Gerry Rafferty in Schotland, en een maand later speelt hij met Roxy Music-gitarist Phil Manzenera op Cuba, samen met de mamboband van Augusto Enriquez. In het voorjaar doet hij wederom een tour door de UK, waarvan het livealbum Instant Live verschijnt. Een nieuw samenwerkingsalbum, Spectrum Road, met Vernon Reid, Cindy Blackman en John Medeski, verschijnt in juni 2012.
In maart 2014 verschijnt Silver Rails, zijn eerste nieuwe soloalbum in meer dan 10 jaar. Het album wordt opgenomen in de Abbey Road studio in Londen en bevat gastbijdragen van onder anderen Robin Trower, Phil Manzanera, Uli Jon Roth en Bruce z’n zoon Malcolm Bruce en dochter Aruba Red. Het album wordt in de pers lovend ontvangen.
Op 25 oktober 2014 overlijdt Jack Bruce op 71-jarige leeftijd door een leveraandoening. Zijn uitvaart vindt plaats op 5 november in Londen. Onder de aanwezigen zijn voormalig Cream-leden Eric Clapton en Ginger Baker, Phil Manzanera, Gary Brooker en vele anderen. Gezamelijk zingen ze Morning Has Broken, Strawberry Fields Forever en Theme For An Imaginary Western.

Op 9 oktober verschijnt Sunshine Of Your Love – A Life In Music. Deze 2CD bevat 35 tracks en omvat alles van Cream tot zijn laatste album Silver Rails.