Wally Tax: de stem van een generatie

‘Wally Tax slacht kip met gouden eieren’ schrijft een krant als de frontman van The Outsiders zijn groep in de zomer van 1969 opheft. De wereld leeft mee met de maanlanding en verbaast zich over het hippiefestival Woodstock. De nieuwe tijd hangt in de lucht. Ook Wally Tax wil iets nieuws. Dat lijkt een slimme zet. Al snel heeft de langharige zanger een nieuwe band en nog geen jaar later neemt hij in de Electric Lady Studio’s van Jimi Hendrix een langspeelplaat op.
De elpee Tax Free laat een heel andere Tax horen. Ingetogen, gelaagd, melancholisch en lichtjaren verwijderd van de ruige gitaarrock waarmee hij beroemd is geworden. ‘Een kwaliteitsproduct, dat in vrijwel niets doet denken aan de rammelende platen van de vroegere Outsiders, hoe gezellig die ook waren’, oordeelt popblad OOR. Wie luistert naar de track ‘Amsterdam’ kan het daar helemaal mee eens zijn. Toch doet het album niets in Nederland. Dat komt omdat de wispelturige artiest zijn groep al heeft ontbonden nog voordat de plaat is uitgebracht. Tax Free wordt daarmee een van de best bewaarde geheimen van de nederpop.

Na Tax Free volgt Bamboulee, maar na één geflopt singletje spat ook deze groep uit elkaar. Eind 1973 komt dan toch het succes. De zanger, kort geknipt en in een keurig wit pak, bestormt de hitlijsten met het aanstekelijke liefdesliedje ‘Miss Wonderful’. Ook de singles die volgen, zoals ‘It Ain’t No Use’ en ‘Evidently’, hebben een opgewekte toon. Producer Martin Duiser van Ariola streeft naar een Phil Spector-achtig geluid. De titelloze debuutelpee die in 1974 het licht ziet laat een keur aan stijlen zien met liedjes die vooral over de liefde gaan. ‘Bridges Are Burning’ is een uitzondering. Tax schrijft het naar aanleiding van rellen in Amsterdam.

Anderhalf jaar later ligt er een opvolger in de winkels. Ook Tax Tonight staat vol met melodieuze en goed in het gehoor liggende muziek. In nummers als ‘It’s Too Late’ en ‘Let’s Dance’ lijkt Tax’s donkere stem verwant aan die van Frank Sinatra. Het is dan ook niet vreemd dat uitgerekend Lee Towers, ‘de Nederlandse Sinatra’, een nummer van deze elpee op single uitbrengt. Met ‘It’s Raining In My Heart’ breekt de zingende kraanmachinist door.
Veel fans van het eerste uur raakt Tax kwijt. Ze begrijpen niet waarom de voormalige rocker een totaal andere weg lijkt te zijn ingeslagen. Maar wie hem beter kent, kan niet verbaasd zijn. Al in 1967, midden in de wildste Outsiders-tijd, heeft hij een soloplaat uitgebracht, Love In, die opvalt door de rustige ballads met overdadige orkestratie. Producer Tony Vos snapt waar de dan pas 19-jarige Tax zijn inspiratie vandaan haalt. Niet zozeer bij The Rolling Stones of Jimi Hendrix, maar bij oude singer-songwriters en het ‘American Songbook’. Het duo Burt Bacharach/Hal David, bekend van hits als ‘Walk On By’ en ‘What The World Needs Now’, is een van Wally’s voorbeelden.
Na de geflopte elpee Tax Tonight verdwijnt de zanger eind jaren zeventig uit beeld. Hij schrijft nog een aantal teksten voor de groep Champagne, een Nederlandse ABBA-kloon die tot in Amerika hits scoort. Dit levert veel royalty’s op, geld dat meteen opgaat aan drank en drugs. Tax worstelt met zijn verslavingen. De dood van zijn vriendin Laurie Langenbach in 1984 werpt hem ver terug. Pas eind 1989, veertien jaar na Tax Tonight verschijnt er een nieuwe plaat. Springtime in Amsterdam bevat mooie, vaak wrange liefdesliedjes, gespeeld door een grote begeleidingsband met blazers en strijkers. In de nummers passeerden tal van vrouwen de revue, onder wie Annie en Linda, maar de naam van Laurie valt nergens. ‘Ik denk dagelijks aan haar maar kan nog niet over haar schrijven’, verklaart de zanger.

De plaat krijgt lovende recensies, maar verkoopt slecht. Gedesillusioneerd zakt Tax terug in een roes van drank en drugs. Lichamelijk ongemak begint hem te kwellen. Hij valt en krijgt een plastic heup en plastic schouder. Medio jaren negentig wordt hij bijna letterlijk van straat geraapt door bassist George Oostdijk, met wie Tax een band vormt en weer de studio induikt. Door problemen met de platenmaatschappij blijven de opnamen zeven jaar op de plank liggen. Pas in 2002 zien ze het licht op wat Tax’ laatste schijf zal worden: The Entertainer. Het is een gedeeltelijke terugkeer naar de gitaarmuziek waarmee het allemaal begonnen was. De plaat wordt gekleurd door de gebarsten stem van de zanger en zijn ironische teksten, zoals in het openingsnummer, ‘The Entertainer’, waarin hij een artiest op leeftijd opvoert die steeds maar hetzelfde kunstje moet doen van het publiek terwijl niemand zijn verdriet ziet. Met ‘Never Too Far’ brengt hij een ode aan zijn aan heroïne overleden idool Tim Hardin. Nog steeds kan hij geen nummer over Laurie opnemen. Maar de tekst van ‘ It’s Gonna Hurt Forever’ laat aan duidelijkheid niets te wensen over. ‘It’s Gonna Hurt Forever / Not some of the time / Not most of the time / But all of the time’. Ook deze plaat wordt niet de comeback waarin Tax zelf allang niet meer gelooft. Hij sterft een paar jaar later eenzaam op de vloer van zijn keuken, 57 jaar oud.

Ik ben blij met deze dubbel-cd. Wally Tax (1948-2005) was een van de grondleggers van de nederpop en de meest opvallende en charismatische zanger van zijn generatie. Maar zijn solowerk heeft nooit de aandacht gekregen die het verdient. Dat zegt enerzijds iets over de enorme steen die The Outsiders in de vijver hebben gegooid. Maar het zegt ook iets over ons als luisteraars. Verlangen wij van artiesten inderdaad niet dat ze steeds opnieuw hun oude successen blijven herhalen? Het pleit voor Wally Tax dat hij zich daar altijd tegen heeft verzet. Hij was veel te eigenwijs om zich door wie of wat dan ook te laten inperken.
Rutger Vahl, biograaf Wally Tax
Auteur van het boek Wally Tax – Leven en lijden van een outsider (ISBN 9789038800431)
In de serie Golden Years Of Dutch Pop Music is recent het verzamelde werk van Wally Tax verschenen. Bestellen kan hier.